12 października – 21 listopada 2002. I. Węgierska Jesień FESTIWAL WSPÓŁCZESNEJ SZTUKI WĘGIERSKIEJ (Kraków)


Goście:
Ferenc Baráth
Krzysztof Ducki
István Orosz

Zorganizowany przez Centrum Węgierskie cykl imprez miał na ceku przedstawienie polskiemu odbiorcy współczesnej sztuki węgierskiej. Przy współpracy z krakowskimi partnerami, częściowo w ramach festiwalu „Genius Loci 2002, poprzez prezentację najnowszych i najciekawszych dokonań twórców z takich dziedzin, jak: plakat, teatr, architektura, muzyka oraz literatura zrealizowaliśmy nasz zamiar przybliżenia obrazu rzeczywistości współczesnych Węgier. Udało nam się pokazać, że w obecnych burzliwych czasach sztuka i sposób myślenia bardziej łączy niż dzieli nas, bratanków…

W ramach spotkań teatralnych gościnnie wystąpiło „Stowarzyszenie Ostatnia Linia” (Utolsó Vonal) – wspólnota funkcjonująca od roku 1989, której celem jest walka z „teatralnością” i „scenicznością” teatru tradycyjnego. Stylistyka Ostatniej Linii jest oparta na groteskowym poczuciu humoru, autoironii oraz na tekstach wypowiadanych w sposób naturalny  – „po cywilnemu”. Podczas dziesięcioletniej działalności grupa stała się jedną z najciekawszych formacji teatru alternatywnego na Węgrzech. Członkowie Utolsó Vonal dziś są założycielami i liderami wybitnych węgierskich grup alternatywnych nowej generacji.

Na wernisażu plakatu zaprezentowaliśmy dokonania Grupy Dopp – plakaty dokumentujące okres zmiany ustroju oraz pierwszych dziesięciu lat budowania młodej demokracji. Dzięki nim można było prześledzić społeczne, polityczne i kulturalne wydarzenia dziejące się w tym okresie  na Węgrzech. Wystawę tworzyły wybrane dzieła sześciu indywidualności, artystów o międzynarodowej sławie, których sztuka jest poszukiwaniem własnej oryginalnej drogi. Byli to: József Árendás, Ferenc Baráth, Sándor Pincehely,i István Orosz, Krzysztof Ducki i Péter Pócs.

Swe dokonannia muzyczne przedstawiły na dwóch koncertach zespoły Anima Sound System oraz Balogh Kálmán Cimbalom Band. Pochodzącą z małego miasta w zachodnich Węgrzech Anima Sound System składa się z grupy muzyków o różnych muzycznych i kulturowych korzeniach. Ich muzyka jest mieszanką gatunków i stylów muzycznych od wieków istniejących w Środkowej i Wschodniej Europie. Zespół cygański Kálmána Balogha został założony przez artystę-cymbalistę o wszechstronnych zainteresowaniach  muzycznych, współpracującego z takimi światowymi sławami, jak Muzsikás, Ökrös (Węgry), Brooklyn Philharmonic Orchestra, Miami Philharmonic Orchestra (USA), Orient Express (Swecja), Transglobal Underground (Wielka Brytania), Berregüetto (Hiszpania) i Joel Rubish Jewish Ensemble.

Architektura organicza była tematem pokazanej w Muzeum Etnograficznym wystawy dokonań szkoły Imre Makovecz’a, jednego z najwybitniejszych współczesnych architektów węgierskich, oraz dzieła Stowarzyszenia Károly’a Kós’a, które powstało jako sprzeciw wobec estetyki i ideologii komunistycznej. W ramach prezentacji ze słynniejszych budowli przedstawione zostały projekty m.in Sándora Dévényi i László Sáros, jednych z założycieli Stowarzyszenia Károly’a Kós’a.

Odbyło się również nawiązujące do wystawy spotkanie pt. Architekci śladami Rudolfa Steinera z cenionymi na całym świecie przedstawicielami Związku Károlya Kósa, oraz studia nad  do dziś wywołującą zachwyt architekturą organiczną.

PROGRAM

19 października
godz. 19.00 – Galeria Szalom (ul. Józefa 16.)
Plakat węgierski
– Prezentowane plakaty dokumentują okres zmiany ustroju oraz pierwszych dziesięciu lat budowania młodej demokracji. Dzięki nim możemy prześledzić społeczne, polityczne i kulturalne i kult wydarzenia dziejące się w tym okresie  na Węgrzech. Wystawę tworzą wybrane dzieła sześciu indywidualności, artystów o międzynarodowej sławie, których sztuka jest poszukiwaniem własnej oryginalne drogi: Józsefa Árendása, Ferenca Barátha, Krzysztofa Duckiego, Istvána Orosza, Pétera Pócsa i Sándora Pinczehelyi. Twórcy ci, w obliczu wielkich zmian społecznych jakie zaszły w ostatnim dziesięcioleciu przez swoją twórczość zdołali nakreślić obraz współczesnych Węgier.

godz. 20.00 – w plenerze podwórka na Meiselsa – Kazimierz
WORLD MUSIC: BUDAPEST
– w ramach pokazu najnowszych trendów muzycznych takich jak: etno-jazz, world music prezentujemy na otwarcie Festiwalu Genius Loci koncert wybitnego zespołu: Anima Sound System. Zespół tworzy grupa muzyków o różnych muzycznych i kulturowych korzeniach. Ich muzyka jest mieszanką gatunków i stylów muzycznych od wieków istniejących w Środkowej i Wschodniej Europie. Wolność, działanie, eksperyment to kluczowe słowa charakteryzujące grupę. Anima Sound System aktywnie angażuje się w walce przeciwko rasizmowi i homofobii. Zsamplowane fragmenty folkowej muzyki lat 80 oraz wycinki przemówień dygnitarzy komunistycznych włączone do utworów są doskonałą ilustracją ich lekceważącego humoru i ironicznego dystansu do własnej historii. Ich pragnieniem jest zachowanie prawdziwie czystej muzyki, dlatego do swoich nagrań zapraszają uznanych artystów folkowej sceny muzycznej. Podczas swoich koncertów na deskach scenicznych w Niemczech, Austrii i na Węgrzech, występowali obok takich artystów, jak: Kruder & Dorfmeister, Dub Syndicate, Faithless, Goldie, Asian Dub Foundation, John Carter, Space DJz, Transglobal Underground, Freddy Fresh, David Holmes i DJ Krust. Rosnące międzynarodowe zainteresowanie zespołem wywołuje fakt, że kilka utworów zespołu znalazło się na płytach składankowych w Niemczech (MOLE / Listening Pearls), we Francji (Pschent / Buddha Bar obok Faithless i Nusrat Fateh Ali Khan) oraz w Szwajcarii (Energetic / Science Fiction Jazz vol. 4).

22. października
godz. 15.00 – Muzeum Etnograficzne (ul. Krakowska 46)

Spotkanie z architektrurą węgierską – Wystawa i prezentacja nurtu tzw. Architektury organicznej, szkoły Imre Makovecz’a, jednego z najwybitniejszych współczesnych architektów węgierskich. (Nawiązujące do wystawy spotkanie z cenionymi na całym świecie przedstawicielami Związku Károlya Kósa, oraz studia nad do dziś wywołującą zachwyt architekturą organiczną odbędzie się 23-go października o godz. 21.00 w Łaźni.)

23. października
godz. 18.00 i 19.30 (2 spektakle ) – sala im. Tadeusza Kantora (ul. Sarego 7)

Spotkanie z teatrem węgierskim
– „Spektakl teatru wizualnego Utolsó Vonal pt. Życie Rycerza Trolda Vekdraela chciałabym zobaczyć jeszcze raz, i jeszcze raz: zachwycająca gra językowa, prastare rytuały. Spektakl dał nam jedyne w swoim rodzaju przeżycie: potwierdzenie, że śmierć jest czymś zwyczajnym i pięknym, świat jest w obiegu. Prostota oraz naturalność jedzenia-kochania-porodu-zabijania, utrzymania siebie i gatunku pojawia się nam na scenie jako mitologiczne nakrycie stołu.” (Júlia Bácskai – Criticai Lapok)

Chcielibyśmy, aby nasze przedstawienia opowiadały o naszym życiu, bezpośrednio i otwarcie. Tworzymy je z własnych doświadczeń i pomysłów za pomocą improwizacji i ironii nie zapominając jednak o doborze właściwej formy teatralnej. Nacisk kładziemy na lekkość, humor, naturalną spontaniczność i bezpośredni kontakt z publicznością.” (László Felhőfi Kiss – reżyser spektaklu)

godz. 21.00 – Laźnia (ul. Paulińska 28.)
Architekci śladami Rudolfa Steinera
– To spotkanie i rozmowa z Sándorem Dévényi i László Sáros, jednym z założycieli Stowarzyszenia Karoly Kos’a, które powstało jako sprzeciw wobec estetyki i ideologii komunistycznej. Stowarzyszenie zrzesza architektów, którzy swoją współpracę rozpoczęli od obserwacji człowieka, jego sposobu poruszania się, poszukując energii przestrzennej, jaka jest mu potrzebna do życia. Jedną z głównych inspiracji była dla nich antropozofia Rudolfa Steinera. Organizując warsztaty oraz Forum Wolnej Nauki, stworzyli ośrodek, który stał się emanacją wolności i wiary w nierozerwalność estetyki z duchowym rozwojem człowieka. Członkowie stowarzyszenia są czynnymi architektami, tworzącymi węgierską szkołę architektury organicznej (patrz wystawa 22 X). Jedną ze słynniejszych budowli jest zaprojektowany przez Imre Makovecz’a Stepheneanum nawiązujący do steinerowskiego Goetheanum. Po spotkaniu zapraszamy na doskonały koncert zespołu  Balogh Kalman, czyli noc ethno jazzu w wykonaniu grupy dialogującej z muzyką tradycyjną.

godz. 22.00 – Laźnia (ul. Paulińska 28.)
WORLD MUSIC: BUDAPEST
– noc węgierska na zakończenie festiwalu Genius Loci. Koncert wybitnego zespołu cygańskiego: Kálmán Balogh i jego Gipsy Cimbalom Band.

Balogh Kálmán & The Gipsy Cimbalom Band gra różne rodzaje muzyki cygańskiej. Członkowie zespołu do swych instrumentów podchodzą z doskonałą pewnością siebie, dlatego nie są dla nich przeszkodą szybko zmieniające się rodzaje, style i rytmy. Tworzą oni wirtuozerską muzykę, z dużą dawką humoru. Głowa zespołu, nie znając gatunkowych i technicznych ograniczeń oraz opierając się na swych różnorodnych przygodach i doświadczeniach muzycznych, łączy różne style z genialnym wyczuciem. Ich gra jest prawdziwym unikatem „world music”. W muzycznej Europie Środkowej uważamy ich za najbardziej progresywny, najwięcej obiecujący i najbardziej emocjonujący zespół.

programy