6-14 sierpnia 2005. PANORAMA KINA WĘGIERSKIEGO (Ińsko)

XXXII. Ińskie lato filmowe – filmy Attilla JanischaXXXII. Ińskie lato filmowe – filmy Attilla Janischa

Attila Janisch

Attila Janisch (ur. 1957 w Kecskemét) po maturze podjął pracę w lokalnych kinach, zajmował się głównie seansami klubowymi. Od 1980 r. studiował w Akademii Teatralnej i Filmowej pod kierunkiem reżysera Zoltána Fábri. Jego etiudy szkolne ‘Robert i Robert’ (‘Robert a Robert”, 1982) i ‘Zizi’ (1983) zdobyły nagrody na kilku międzynarodowych festiwalach. Pierwszym długometrażowym fabularnym filmem Janischa był ‘Cień na śniegu’ (‘Árnyék a havon”, 1991), który uzyskał pierwszą nagrodę na Festiwalu Filmów Fabularnych w Dreźnie i był przedstawiany z powodzeniem na festiwalach m.in. w Strasburgu, Nowym Jorku, Karlovych Varach, Montrealu i Toronto. Kolejne dwa długometrażowe filmy utwierdziły widzów i krytykę na całym świecie, że Janisch należy do najbardziej oryginalnych twórców Europy Wschodniej. ‘Długi zmierzch’ (‘Hosszú alkony”, 1997) zyskał Grand Prix i nagrodę za reżyserię na Przeglądzie Filmu Węgierskiego w Budapeszcie oraz Don Kichota (nagrodę Międzynarodowej Federacji Klubów Filmowych) na festiwalu w Karlovych Varach oraz nagrodę za najlepszą rolę kobiecą dla Mari Töröcsik na festiwalu w Salerno.

Ostatni jego film ‘Nazajutrz’ zrealizowany po siedmioletnim milczeniu został uznany za najlepszy film węgierski 2004 i stał się zdobywcą głównych nagród na najważniejszym węgierskim festiwalu poświęconym rodzimej twórczości – Hungarian Film Week.

(…) Nasze życie jest życiem po śmierci, a nasza śmierć jest podobna do życia. Krajobraz węgierski w filmach Janischa jest właśnie pośmiertny. Jest on miejscem zdradliwym dla człowieka, gdzie każdego może spotkać wszystko. Sługami piekła są potwory codzienności – zwykły kierowca czy pasażerowie autobusu. Pod ich powstrzymywaną obojętnością i niezwykłą uprzejmością czai się zawsze morderczy gniew. W tej dolinie łez płomień czyhającego szaleństwa jest jedynym znakiem życia.
[Gusztáv Schubert, Filmvilág, Węgry]

W ramach “Panoramy kina wegierskiego” zobaczymy wszystkie trzy długometrażowe fabularne filmy Attila Janischa.

Nazajutrz (Masnap)
Reż. Attila Janisch
Wyk.: Tibor Gaspar, Bori Derzsi, Sandor Czeczo, Denes Ujlaki
Prod.: Węgry 2004, 119 min

Czterdziestopięcioletni mężczyzna pojawia się we wsi, aby przejąć odziedziczoną ruderę. Domu jednak nie może znaleźć, a mieszkańcy wioski nie bardzo chcą mu pomóc – na dodatek wciągają go we własne problemy. Główny bohater dwukrotnie traci przytomność, dowiaduje się również że w międzyczasie zamordowana została córka miejscowego rolnika. Film zrywa z tradycyjnym rozumieniem czasu, kolejnością wydarzeń oraz miejsca akcji. Przy pomocy prostych środków wyrazu, dopracowanych szczegółów i świetnej scenografii, twórcom udało się stworzyć niepokojącą atmosferę jak ze snu.

Kolor szczęścia (A boldogsag szine)
Reż. József Pacskovsky
Wyst.: Anna Györgyi, Desfosses Erik, Artúr Kálid, Ottó Viczián, Zoltán Rátóti, Teréz Rudolf, Margit Földessy, Lívia Hábermann
Prod.: Węgry 2003, 86 minut

Rzecz dzieje się w Budapeszcie latem 2002 r., kiedy dziwne zdarzenie wprawi ludzi w zakłopotanie. Nad miastem zaczyna prószyć śnieg zakrywając gorącą szosę, parasole słoneczne i ukwiecone promenady. Wydaje się, że w tym dniu każdemu zmieni się życie.

Czkawka (Hukkle)
Reż. Gyorgy Palfi
Wyk.: Ferenc Bandi, pani Jozef Racz, Jozsef Farkas, Ferenc Nagy
Prod.: Węgry 2002, 75 min

Film, który jednoznacznie bardzo trudno przyporządkować do jakiegokolwiek gatunku. Pozornie etnograficzno-przyrodniczy dokument charakteryzujący się dużą ilością nietypowego humoru. Przebój węgierskich kin uznany za najlepszy film debiutancki 2002 roku na Węgrzech. Starszy mężczyzna dostaje czkawki siedząc na ławce, pijany młodzieniec chrapie na wozie, sympatyczna kobieta zbiera konwalie, kobiety w zakładzie krawieckim zajęte są szyciem, mężczyźni przy barze grają w kule, pszczelarz zbiera miód, kombajn na polu zbiera pszenice , która następnie na polu zostaje zmielona na mąkę, a potem wyrobiona na kluseczki w kuchni babuni – i w takiej scenerii policjant prowadzi śledztwo w wprawie o morderstwo.

Gąszcz (Rengeteg)
Reż. Benedek Fliegauf
Wyk.: Rita Braun, Barbara Csonka, Gábor Diósi, Bálint Kenyeres
Prod.: Węgry 2003, 90 min

Uznany za najlepszy węgierski debiut 2003 roku film “Gąszcz”, porusza się prowokacyjnie pomiędzy humoreską a ponurym dramatem. Seria siedmiu potretów jest próbą uchwycenia ludzi w momentach, kiedy dochodzi do zaburzenia ich intymności. Fliegauf koncentruje oko kamery na twarzach, rękach, mowie gestów kreując zaskakujący klaustrofobiczny nastrój.

Cień na śniegu (Árnyék a havon)
Reż. Attila Janisch
Wyk.: Mirosław Baka, Joanna Kreft-Baka, Josef Kroner, Zsofia Baji
Prod.: Węgry 1991, 76 min

To historia o grzechu, który wydaje się na pierwszy rzut oka niezamierzonym, przypadkowym błędem. I o człowieku którego zycie niepodziewanie zmienia się – mężczyźnie, który niszczy wszystko co stoi na jego drodze. To także historia miedzyludzkich relacji w ktorych kłamstwa i miłość wiążą ze sobą ojca i dziecko.

Attila Janisch o „Cieniu na śniegu”:
Zamysł filmu wziął się z obrazu: zimowy krajobraz, martwy mężczyzna leży na polu, na odludziu, gdzie nikt go nie odnajdzie. Widok mężczyzny jest tragiczny i sugeruje brutalny koniec. Kamera oddala się i ciało znika w krajobrazie. Próbowaliśmy zgłębić ten obraz i stworzyliśmy całą historię w oparciu o niego.

Długi zmierzch (Hosszu alkony)
Reż.: Attila Janisch
Wyk.: Mari Törocsik, Imre Csuja, Dénes Ujlaki
Prod.: Węgry 1997, 70 min

Ciemna noc. Kobieta w podeszłym wieku impulsywnie rozstaje się z kierowcą, po to aby oddać się długej, nocnej wędrówce. Przemierza przez piękne, choć wyludnione węgierskie przestrzenie. Wkrótce trafia do przedziwnego miejsca, pełnego złowrogich, przenikliwie obserwujących ją ludzi. Odtąd coraz bardziej pogrążać się będzie w doświadczaniu zjawiskowej lokalności, na którą nakładać się będą obrazy z dzieciństwa przeplatane z wyobrażeniami śmierci. Film oparty na prozie Shirley Jackson.

Kontrolerzy (Kontroll)
Reż. Antal Nimrod
Wyk.: Sandor Csanyi, Zoltan Mucsi, Csaba Pindroch, Sandor Badar
Prod.: Węgry 2003, 105 min

“Kontrolerzy” to niezwykła, po części baśniowa opowieść, której akcja toczy się głęboko pod ziemią. To historia dziwnego młodzieńca Bulcsú i jego towarzyszy: pracowników metra, rywalizujących ze sobą kontrolerów, oraz szefów podziemnego przedsiębiorstwa. To film o wyścigach po podziemnych torach, a także … o miłości i zaczynaniu życia od nowa. Film odniósł frekwencyjny sukces na Węgrzech, w Polsce zdobył nagrodę publiczności na ostatnim Warszawskim Festiwalu Filmowym.